Een waardig pensioen op deftige leeftijd voor iedereen. Eigenlijk zou dit vanzelfsprekend moeten zijn in ons welvarend land. Toch zijn onze pensioenen bij de laagste van Europa, en worden ze al jaren gezien als besparingspost. Terwijl ze zekerheid en gemoedsrust moeten brengen voor werknemers, rekening houdend met de realiteit op de werkvloer.
In’t kort
Wat moet er volgens het ABVV gebeuren?
De wettelijke pensioenleeftijd moet terug naar 65 jaar. Na een loopbaan van 40 jaar moet iedereen recht hebben op een volledig pensioen. Er moet meer rekening worden gehouden met belastend werk. Degenen die daar tijdens hun carrière mee te maken krijgen, moeten eerder met pensioen kunnen gaan, zonder inkomensverlies.
We moeten ook:
- de loonplafonds voor de berekening van sociale uitkeringen verhogen;
- de verhouding tussen het laatst ontvangen loon en het wettelijk pensioen opkrikken tot 75% (de vervangingsratio voor wettelijke pensioenen) zodat mensen bij hun pensionering niet ineens een pak van hun inkomen verliezen
- periodes van tijdskrediet en pech in het leven (zoals ziekte of werkloosheid) blijven gelijkstellen voor de pensioenberekening.
Tot 67 jaar?
In België is de officiële pensioenleeftijd nu 65 jaar. Elke werknemer kan op die leeftijd met pensioen gaan, ongeacht het aantal jaren loopbaan. Voor je 65ste met vervroegd pensioen gaan kan ook, als je genoeg jaren carrière hebt. Maar dit zal financiële gevolgen hebben.
De wet voorziet voor de komende jaren in een geleidelijke verhoging van de pensioenleeftijd tot 67 jaar: 66 vanaf 2025 en 67 vanaf 2030. Het was de vorige federale regering met N-VA, CD&V en Open vld, die botweg de pensioenleeftijd op die manier verhoogde zonder dat dit in eender welk verkiezingsprogramma aangekondigd stond.
Deze verhoging naar 67 houdt echter geen steek, aangezien de levensverwachting in goede gezondheid in België momenteel gemiddeld 64 jaar bedraagt.
Daarom wil het ABVV een terugkeer naar de wettelijke pensioenleeftijd van 65 jaar.
Reality check
Een onderzoek van HR-dienstverlener Acerta uit 2022 toonde aan dat één arbeider op twee en één bediende op drie met pensioen gaat voor de leeftijd van 65 jaar.
Negen op de tien werknemers hebben geen zin om tot hun 67 jaar te werken. Meer dan de helft vreest om gezondheidsredenen zelfs niet te kunnen werken tot hun 65ste. (enquête Securex 2021)
In één klap 40% van je inkomen verliezen?
Dat is de realiteit. Vandaag komt je pensioen overeen met ongeveer 60% van je gemiddelde inkomen gedurende je hele loopbaan. Je ‘verliest’ dus minstens 40% van de levensstandaard die je gemiddeld tijdens je leven had.
Ter illustratie: meestal is je salaris hoger aan het einde van je loopbaan. De bruto vervangingsratio (de verhouding tussen het laatst ontvangen loon en het wettelijk pensioen) bedraagt dus gemiddeld 46%. Hoe hoger het salaris, hoe lager de vervangingsratio. Het wettelijk pensioen in de privésector is dus geen garantie dat je je levensstandaard kan behouden wanneer je op pensioen gaat. Het niveau van de pensioenen in de privésector moet opschuiven richting het pensioen van statutaire ambtenaren.
De vervangingsratio moet dus omhoog. Wij willen werknemers perspectief geven op een pensioen van 75% van het gemiddelde loon over de hele loopbaan, ongeacht de gezinssituatie.
45 jaar van je leven geven om te werken
Je moet vandaag 45 jaar carrière opbouwen om recht te hebben op een volledig pensioen.
In sommige gevallen kan je na 42, 43 of 44 jaren loopbaan met pensioen. Maar dan ga je er financieel op achteruit. Vertrekken na 42 jaar loopbaan betekent 42/45ste van een volledig pensioen.
En als je een zwaar beroep had, kan je dan eerder vertrekken? Neen. Op enkele uitzonderingen na in de overheidsdiensten of via het stelsel van werkloosheid met bedrijfstoeslag (SWT) voor zware beroepen (nachtwerk, ploegenarbeid, bouw, …), wordt er geen rekening gehouden met de zwaarte van de beroepen! Er zijn geen specifieke maatregelen om zwaar werk als zodanig te waarderen. Nochtans heeft de zwaarte van het werk een impact op de levensverwachting in goede gezondheid.
We moeten mensen een volledig pensioen geven na 40 jaar loopbaan. En vroeger voor de zware beroepen. De zwaarte van fysiek werk, nachtwerk, ploegenarbeid, gevaarlijk werk, werk met een grote psychosociale belasting … moet deel uitmaken van de criteria die een vervroegd pensioen toelaten, zonder verlies van rechten.